Dotychczas problematyczna dla pracodawców była interpretacja przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (DzU z 2023 r. poz. 100, z późn. zm.) w zakresie przepisu art. 26a ust. 1a1 pkt 3.

W myśl art. 26a ust. 1a1 pkt 3 ustawy o rehabilitacji miesięczne dofinansowanie nie przysługuje, jeżeli miesięczne koszty płacy zostały poniesione przez pracodawcę z uchybieniem terminów, wynikających z odrębnych przepisów, przekraczającym 14 dni. Zgodnie z art. 2 pkt 4a ustawy o rehabilitacji termin „koszty płacy” oznacza wynagrodzenie brutto oraz finansowane przez pracodawcę obowiązkowe składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe naliczone od tego wynagrodzenia i obowiązkowe składki na Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Solidarnościowy.

W związku z tym, jeśli zgodnie z informacją z ZUS przedmiotowe składki na ubezpieczenia społeczne zostały uiszczone w terminie przekraczającym dopuszczalne opóźnienie, PFRON praktykował wzywanie do zwrotu uzyskanych dopłat do wynagrodzeń pracowników z niepełnosprawnością, za czas objęty nieprawidłowościami. W przypadku braku zwrotu tych środków, PFRON wszczynał postępowanie, którego skutkiem pośrednim jest zablokowanie na czas postępowania bieżących subsydiów płacowych. Główny zarzut do PFRON opierał się na tym, że taka praktyka występowała zarówno względem pracowników niepełnosprawnych, czy zdrowych, a także osób świadczących usługi na umowach cywilnoprawnych, a jako uzasadnienie wskazywano iż definicja kosztów płacy nie ogranicza się tylko do pracowników z dysfunkcjami zdrowotnymi, więc terminowość ich ponoszenia obejmuje wszystkich podwładnych.

Mimo iż orzecznictwo sądów administracyjnych ustaliło interpretację, zgodnie z którą pracodawca jest obowiązany do terminowego ponoszenia kosztów płacy tylko za pracowników niepełnosprawnych, a nie wszystkich pracowników (m.in. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 8 czerwca 2022 r., sygn. akt I GSK 1566/21) - PFRON POZOSTAWAŁ PRZY SWOICH PRAKTYKACH. Z takim problemem zderzyło się wielu pracodawców. Stało się oczywiste, że kwestia ta musi zostać dookreślona w szczególności poprzez wydanie stanowiska przez PFRON i Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej.

Prezes PFRON, Krzysztof Michałkiewicz wyjaśnił w końcu, że w związku z pojawieniem się orzeczeń sądów administracyjnych kwestionujących zasadność badania terminowości ponoszenia kosztów płacy również za pracowników pełnosprawnych można mówić o jednolitej linii orzeczniczej w tym zakresie. Tym samym PFRON respektuje zawarty w niej pogląd, zgodnie z którym skoro dofinansowanie jest przyznawane do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych, to przez koszty płacy należy rozumieć wyłącznie wynagrodzenie (i jego pochodne), wypłacane osobie z dysfunkcją zdrowotną. Zapewnił także, że przy rozstrzyganiu prowadzonych postępowań zestawiany jest materiał dowodowy pozyskany od pracodawcy z informacjami o opłaceniu składek pochodzącymi z ZUS. Nigdzie jednak oficjalnego stanowiska w tej sprawie nie opublikowano - mimo iż w wielu przypadkach chodzi o znaczne kwoty miesięcznych dofinansowań do wynagrodzeń pracowników z niepełnosprawnością uzyskiwanych przez pracodawców. (Organizacja OBPON.ORG kierowała zapytania w tej sprawie i udzielała odpowiedzi, aby kierować się doktryną istniejących wyroków sądowych).

Pozytywny bieg tej sprawie nadał senator Andrzej Kobiak. Efektem jego oświadczenia złożonego do PFRON i MRiPS są wydane obszerne, doprecyzowujące stanowiska PFRON i MRiPS, które przekazujemy pracodawcom jako dokumenty wiążące i pozbawiające wątpliwości w powyższej sprawie.