Na jakich zasadach samorządy i organizacje mogą składać wnioski do PFRON na pomoc uchodźcom z Ukrainy?

Należy zaznaczyć, że program Rady Nadzorczej PFRON „Pomoc obywatelom Ukrainy z niepełnosprawnością” został zatwierdzony dnia 18 marca i wszedł w życie z dniem ogłoszenia. Realizuje on założenia ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (t.j.: Dz. U. z 2022 r., poz. 583). Celem programu jest zapewnienie pomocy obywatelom Ukrainy z niepełnosprawnością, którzy przyjechali do Polski w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium ich kraju. W ramach programu opłacane mogą być koszty poniesione od dnia 24 lutego br. Wnioski przyjmowane są w trybie ciągłym, a środki finansowe będą wypłacane do ich wyczerpania. PFRON przeznaczył na ten cel 130 mln zł.

Środki finansowe w ramach programu PFRON mogą być przeznaczone na pomoc obywatelom Ukrainy z niepełnosprawnościami, którzy w sposób legalny przebywają w Polsce oraz osobom pełnoletnim, jak też dzieciom posiadającym dokument potwierdzający I lub II stopień niepełnosprawności wydany w ramach ukraińskiego systemu orzekania o niepełnosprawności.

W razie braku takiego dokumentu niezbędne będzie oświadczenie osoby z niepełnosprawnością lub jej opiekuna o posiadaniu orzeczenia wydanego w Ukrainie.

Trzy moduły

Moduł I, ukierunkowany jest na samorządy powiatowe. Pomoc finansowa w jego ramach odnosi się do sfinansowania uchodźcom wymaganego udziału własnego w zakupie bądź naprawie wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 29 maja 2017 r. w sprawie wykazu wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie (t.j.: Dz. U. z 2021 r., poz. 704, ze zm.). Fundusz opracuje i udostępni samorządom powiatowym ramowe formularze wniosków o przyznanie świadczenia. Środki będą wypłacane uchodźcom w jednostkach wyznaczonych do tego przez samorządy powiatowe.

Natomiast moduł II, skierowany jest do samorządów wojewódzkich, powiatowych i gminnych, przy czym dotyczy finansowania lub dofinansowania kosztów przez nie poniesionych w związku z uruchomieniem dodatkowego wsparcia dla uchodźców z Ukrainy. Wsparciem w ramach wskazanego modułu mogą też być objęte osoby towarzyszące uchodźcom z niepełnosprawnościami. Samorządy mają możliwość starania się o dofinansowanie działań i wówczas muszą wnieść wkład własny albo o finansowanie – wtedy nie mają obowiązku wnosić wkładu własnego. Jednakże wniesienie wkładu własnego bądź nie, nie jest kryterium oceny wniosku. Samorządy mogą zlecać wykonanie zadań w ramach programu odpowiednim organizacjom pozarządowym. W załączniku nr 1 do umowy z PFRON samorządy powinny oznaczyć planowaną liczbę beneficjentów, którym udzielą pomocy, w tym liczbę osób z I lub II stopniem niepełnosprawności oraz dzieci z orzeczeniem w systemie ukraińskim, a także liczbę osób im towarzyszących.

Tymczasem moduł III, skierowany jest do niektórych organizacji pozarządowych, które pomagają uchodźcom w ściśle określony sposób. Finansowaniem mogą być również objęte osoby towarzyszące uchodźcom z niepełnosprawnościami. Organizacje pozarządowe mogą jednocześnie zawierać umowę z PFRON w partnerstwie z innym podmiotem i nie muszą wnosić wkładu własnego.

Należy podkreślić, że realizatorem programu w module I jest samorząd powiatowy, który przystąpi do programu, a w module II i III PFRON. W drugim przypadku samorząd wnioskuje o środki w oddziałach PFRON właściwych terytorialnie ze uwagi na siedzibę jednostki samorządu. Samorządy otrzymają pieniądze z PFRON w ciągu 10 dni roboczych od daty podjęcia decyzji.

Analizowany program PFRON obejmie też wydatki samorządu powiatowego w module I ponoszone na obsługę programu do wysokości 2,5 proc. środków przekazanych w programie. Jeżeli samorząd wykorzysta mniej aniżeli 90 proc. przedmiotowych środków w danym roku, wysokość kosztów obsługi programu będzie wyliczana od wysokości kwoty wykorzystanej na realizację programu. Formularze i wnioski są dostępne na stronie PFRON.

Wsparcie dla organizacji pozarządowych pomagających uchodźcom

O środki w programie PFRON mogą ubiegać się ponadto organizacje pozarządowe, które:

• mają statutowy zapis o prowadzeniu działań na rzecz osób z niepełnosprawnościami

• działają na ich rzecz co najmniej rok

• są podmiotami wymienionymi w art. 3 ust. 2 oraz w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (t.j.: Dz. U. z 2020 r., poz. 1057, ze zm.)

• pomagają uchodźcom z Ukrainy poprzez prowadzenie na terenie województwa lubelskiego lub podkarpackiego ośrodka recepcyjnego dla niepełnosprawnych uchodźców z Ukrainy oraz osób im towarzyszących.

Warunki programu precyzyjnie określają zadania, które musi wykonywać taki ośrodek recepcyjny, aby organizacja mogła starać się o środki w jego ramach, np.:

• ośrodek musi działać w trybie ciągłym, 24 godziny 7 dni w tygodniu,

• pobyt uchodźcy w nim nie powinien być dłuższy niż 2 dni, w wyjątkowych sytuacjach możliwy jest dłuższy czas pobytu,

• w ośrodku może przebywać jednocześnie od 20 do 100 uchodźców z niepełnosprawnością i osób towarzyszących,

• ośrodek powinien zapewnić dostępność dla osób niepełnosprawnych, szczególnie ruchowo,

• zapewnia też opiekę psychologiczną, medyczną, i wszelką inną,

• dysponuje pojazdem do przewozu osób z niepełnosprawnością narządu ruchu,

Średni dobowy koszt pobytu jednej osoby w ośrodku – beneficjenta programu lub osoby towarzyszącej – nie może przekroczyć kwoty 130 złotych.

Koszty funkcjonowania ośrodka mogą być finansowane w ramach modułu III programu od 24 lutego do 30 czerwca 2022 r.

Autor:

Paweł Kawka

Redaktor OBPON